Mijn telefoon gaat, een uitvaartondernemer die me vraagt of ik op een bepaalde dag en tijdstip een uitvaart of crematie kan begeleiden. Na mijn bevestigende antwoord hoor ik om wie het gaat en ontvang via de mail verdere gegevens. Zodra ik die binnen heb neem ik contact op om een afspraak te maken. Dat kan nog dezelfde dag, maar meestal is de afspraak een dag later. Soms vraag ik of al een keuze is gemaakt voor muziek en/of foto’s. Zeker wanneer de tijd tussen de afspraak en het afscheid kort is kan ik me dan voor het bezoek aan de nabestaanden al enigszins een beeld vormen en thuis zaken voorbereiden.
Onderweg in de auto maak ik automatisch mijn hoofd leeg, mijn eigen dagelijkse dingen en bekommernissen laat ik achter me. Verwachtingsvol stap ik uit de auto en bel aan. Maak kennis met de aanwezige familieleden en krijg een kopje thee. Meestal duurt het even voor iedereen zijn plekje aan tafel gevonden heeft. De verwachting is vaak dat we ‘meteen’ aan de slag gaan met teksten, foto’s en muziek. Niets is minder waar. Vertel me eerst maar eens over het overlijden en vooral over het leven van jullie dierbare. Soms aarzelend, soms heel vlot komen verhalen los. Je bent immers vol van degene die je los moet laten. Ik luister, bevestig, stel vragen en af en toe noteer ik iets. Zo probeer ik me een totaal beeld te vormen van iemands leven, met alle pieken en dalen. Soms zeggen mensen over ingrijpende levensgebeurtenissen ‘O, dat hoef je niet te vertellen.’ Dan geef ik aan dat we ook niet alles gaan vertellen, maar dat het wel van belang dat ik alle ins en outs van iemand weet om me in te leven en aan te kunnen voelen hoe ook de pijnlijke en ingrijpende gebeurtenissen een plek kunnen hebben in het afscheid. Ik zie dat dit oplucht, mensen ruimte geeft, naast de mooie en lieve verhalen mag ook pijn, teleurstelling, worsteling en verdriet er zijn.
Wanneer ik dan naar huis rijd ben ik gevuld en voldaan. Soms ga ik thuis dan meteen aan de slag, maar andere keren gaan mijn handen automatisch uit naar huishoudelijke klusjes, het klaarmaken van het eten. Ondertussen komt in mijn hoofd wat ik gehoord heb voorbij, wat ik ervaren heb van deze mensen. Beelden van hoe het zou kunnen, flarden van verhalen die ik kan gebruiken, idee van wat de rode draad/het thema van het afscheid kan worden. Later op de avond belt de dochter nog even om haar hart te luchten, ze is blij dat ik de sfeer aangevoeld heb, dat ik begrip heb voor ieders eigenheid en dat ik kan bemiddelen in de uiteenlopende ideeën die er zijn over de invulling van het afscheid. Spontaan vertelt ze nog een en ander wat in het gesprek niet aan bod is geweest.
Ik ga ambachtelijk aan de slag. Muziek bij elkaar zoeken, foto’s downloaden die familie gestuurd heeft. De Power Point samenstellen, waarbij ik probeer dat te personaliseren, verwerken van foto’s zodat de essentie van wat je wil laten zien overkomt.
Tussendoor krijg ik nog input binnen van familie; een levensverhaal op de mail, een appje dat het gesprek zo fijn was, een reactie op gedichten of teksten die ik gestuurd heb. Het levensverhaal dat familie mij stuurt, lees ik en bewerk ik. Ik zorg dat zinnen goed lopen, let op de interpunctie en stuur het weer terug ter goedkeuring. Meestal geef ik mensen ook tips waar ze op kunnen letten bij het oefenen thuis en bij hun presentatie. De ideeën voor het gedachtenis prentje werk ik uit en na goedkeuring van de familie stuur ik het door naar de uitvaartondernemer.
In mijn hoofd en op mijn laptop ben ik dan al druk bezig geweest een persoonlijk verhaal/een overweging te schrijven. Ook een ‘orde van dienst’ en een overzicht van alle onderdelen met verbindende teksten tussen muziek, sprekers en onderdelen van het afscheid werk ik uit in een draaiboek.
Een telefoontje dat kleindochter toch live gaat zingen laat mijn hart een sprongetje maken. Live muziek is zó fijn bij een afscheid.
Ruim 24 uur voor het afscheid lever ik de Power Point, muziek en de ‘orde van dienst’ aan bij de afscheidslocatie. Soms moet er nog iets aangepast worden als het niet helemaal werkt zoals ik gedacht had.
Een mailtje richting uitvaartondernemer met de ‘orde van dienst’ en een kort verslagje van het verloop van de voorbereiding, zodat zij ook op de hoogte blijven.
De door mij geschreven overweging en andere teksten stuur ik naar de familie ter goedkeuring, ook de volgorde ‘orde van dienst’. Ik pas nog wat dingen aan en als de familie tevreden is kan ik mijn draaiboek uitprinten, het herinneringsboekje maken en mijn tas klaarzetten voor de afscheidsbijeenkomst.
In de auto richting afscheidslocatie maak ik automatisch mijn hoofd leeg. In de aula worden de laatste dingen besproken en gecheckt met personeel en uitvaartondernemer. Ik begroet de familie. De kleindochter oefent nog even achter de microfoon, waarbij ze van mij nog wat tips ontvangt hoe ze zich meer open kan stellen zodat het lied nog beter overkomt.
En dan gaat de deur van de aula open en vangt het afscheid aan. Na de dienst is er gepaste afstand wanneer de familie de overledene wegbrengt. Ik neem een kop thee en als de uitvaartondernemer met een kop koffie tegenover me zit praten we even na. Waarna we afscheid gaan nemen van de familie. Ik geef hen het herinneringsboekje met alle teksten en een aangepaste kaft. Familie is geraakt, heeft zich gesteund gevoeld in het afscheid. Voldaan sluit ik de deur achter me en ga op weg naar huis.